Czytelnia wigierska

ZAKOŃCZENIE

23. Niniejsza Deklaracja, przypominając i wyjaśniając niektóre prawdy wiary, pragnie naśladować przykład apostoła Pawła, który tak pisze do wiernych w Koryncie: "Przekazałem wam na początku to, co przyjąłem" (1 Kor 15,3). W obliczu pewnych wątpliwych czy wręcz błędnych propozycji refleksja teologiczna winna potwierdzać wiarę Kościoła i uzasadniać swoją nadzieję w sposób przekonujący i skuteczny. Ojcowie Soboru Watykańskiego II, rozpatrując temat prawdziwej religii, stwierdzili: "Wierzymy, że owa jedyna prawdziwa religia przechowuje się w Kościele katolickim i apostolskim, któremu Pan Jezus powierzył zadanie rozszerzania jej na wszystkich ludzi, mówiąc apostołom: "Idąc tedy nauczajcie wszystkie narody, chrzcząc je w imię Ojca i Syna, i Ducha Świętego, ucząc je zachowywać wszystko, cokolwiek wam przykazałem" (Mt 28,19-20). Wszyscy ludzie zaś obowiązani są szukać prawdy, zwłaszcza w sprawach dotyczących Boga i Jego Kościoła, a poznawszy ją, przyjąć i zachowywać" ⁽⁹⁹⁾. Objawienie Chrystusa będzie nadal w historii "prawdziwym drogowskazem" ⁽¹⁰⁰⁾ dla całej ludzkości: "prawda, którą jest Chrystus, domaga się, by ją przyjąć jako uniwersalny autorytet" ⁽¹⁰¹⁾. Chrześcijańska tajemnica przekracza bowiem każdą barierę czasu i przestrzeni i urzeczywistnia jedność rodzaju ludzkiego: "Wszyscy ludzie, wywodzący się z różnych krajów i tradycji, zostają powołani w Chrystusie do udziału w jedności rodziny dzieci Bożych. (...) Jezus obala mury podziału i zaprowadza nie znaną dotąd i doskonałą jedność przez uczestnictwo w Jego tajemnicy. Ta jedność jest tak głęboka, że Kościół może mówić za św. Pawłem: "Nie jesteście już obcymi i przychodniami, ale jesteście współobywatelami świętych i domownikami Boga" (Ef 2,19)" ⁽¹⁰²⁾.

Jego Świątobliwość Jan Paweł II, w czasie audiencji udzielonej 16 czerwca 2000 r. niżej podpisanemu Kardynałowi Prefektowi Kongregacji Nauki Wiary, kierując się niezawodną wiedzą i działając na mocy swej władzy apostolskiej zatwierdził i uprawomocnił niniejszą Deklarację, uchwaloną na Zebraniu Plenarnym Kongregacji, oraz polecił jej opublikowanie.

Rzym, w siedzibie Kongregacji Nauki Wiary, 6 sierpnia 2000 r., w Święto Przemienienia Pańskiego.

 

JOSEPH Kard. RATZINGER
Prefekt
Tarcisio Bertone S.D.B.
Emerytowany arcybiskup Vercelli Sekretarz

 

_______________________________________

PRZYPISY

⁽¹⁾ Sob. Konstantynopolitański I, "Symbol Konstantynopolitański": DS 150

⁽²⁾ Por. Jan Paweł II, Encykl. "Redemptoris missio", 1: AAS 83 (1991) 249-340.

⁽³⁾ Por. Sob. Wat. II, Dekr. "Ad gentes", Dekl. "Nostra aetate"; także: Paweł VI, Adhort. "Evangelii nuntiandi": AAS 68 (1976) 5-76; Jan Paweł II, Encykl. "Redemptoris missio".

⁽⁴⁾ Sob. Wat. II, Dekl. "Nostra aetate", 2.

⁽⁵⁾ Papieska Rada ds. Dialogu Międzyreligijnego i Kongregacja ds. Ewangelizacji Narodów, Instr. "Dialogo e annuncio", 29; AAS 84 (1992) 414-446; por. Sob. Wat. II. Konst. "Gaudium et spes", 22.

⁽⁶⁾ Por. Jan Paweł II, Encykl. "Redemptoris missio", 55.

⁽⁷⁾ Papieska Rada ds. Dialogu Międzyreligijnego i Kongregacja ds. Ewangelizacji Narodów, Instr. "Dialogo e annuncio", 9.

⁽⁸⁾ Por. Jan Paweł II, Encykl. "Fides et ratio", 5; AAS 91 (1999) 5-88

⁽⁹⁾ Sob. Wat. II, Konst. "Dei verbum", 2.

⁽¹⁰⁾ Tamże, 4

⁽¹¹⁾ Jan Paweł II, Encykl. "Redemptoris missio", 5.

⁽¹²⁾ Jan Paweł II, Encykl. "Fides et ratio", 14.

⁽¹³⁾ Sob. Chalcedoński, "Symbol Chalcedoński": DS. 301. Por. Św. Atanazy Aleksandryjski, "De Incarnatione", 54, 3; SC 199, 458.

⁽¹⁴⁾ Por. Sob. Wat. II, Konst. "Dei verbum", 4.

⁽¹⁵⁾ Tamże, 5.

⁽¹⁶⁾ Tamże.

⁽¹⁷⁾ Por. "Katechizm Kościoła Katolickiego", 144.

⁽¹⁸⁾ Tamże, 150.

⁽¹⁹⁾ Tamże, 153.

⁽²⁰⁾ Tamże, 178.

⁽²¹⁾ Jan Paweł II, Encykl. "Fides et ratio", 13.

⁽²²⁾ Por. tamże, 31-32.

⁽²³⁾ Sob. Wat. II. Dekl. "Nostra aetate", 2. Por. także Sob. Wat. II, Dekl. "ad gentes", 9, gdzie mówi się o elementach dobra obecnych w "obrządkach i kulturach narodów"; Konst. "Lumen gentium", 16, gdzie podkreśla się elementy dobra i prawdy obecne wśród niechrześcijan, które mogą być traktowane jako przygotowanie do przyjęcia Ewangelii.

⁽²⁴⁾ Por. Sob. Trydencki, "Decr. de libris sacris et de traditionibus recipiendis"; DS. 150I; Sob. Wat. I, Konst. "Dei Filius", rozdz. 2: DS 3006.

⁽²⁵⁾ Sob. Wat. II, Konst. Dei verbum, 11.

⁽²⁶⁾ Tamże.

⁽²⁷⁾ Jan Paweł II, Encykl. "Redemptoris missio", 55. Por. również n.56; Paweł VI, Adhort. "Evangelii nuntiandi", 53.

⁽²⁸⁾ Sob. Nicejski I, "Symbol Nicejski": DS. 125

⁽²⁹⁾ Sob. Chalcedoński, "Symbol Chalcedoński": DS 301.

⁽³⁰⁾ Sob. Wat. II, Konst. "Gaudium et spes", 22.

⁽³¹⁾ Jan Paweł II, Encykl. "Redemptoris missio", 6.

⁽³²⁾ Por. Św. Leon I Wielki, "Tomus ad Flavianum": DS. 294.

⁽³³⁾ Por. Św. Leon I Wielki, "Lettera "Promisisse me memini" do cesarza Leona I: DS. 318: "In tantam unitatem ab ipso conceptu Virginis deitate et humanitate conserta, ut nec sine homine divina, nec sine Deo agerentur humana". Por. także tamże: DS. 317.

⁽³⁴⁾ Sob. Wat. II, Konst. "Gaudium et spes", 45. Por. także Sob. Trydencki, Dekr. "De peccato originali", 3: DS 1513.

⁽³⁵⁾ Por. Sob. Wat. II. Konst. "Lumen gentium", 3-4.

⁽³⁶⁾ Por. tamże, 7. Zobacz także Św. Ireneusz, który stwierdza, że w Kościele "została złożona wspólnota z Chrystusem, to jest Duch Święty" ("Adversus haereses" III, 24, 1: SC 211, 472).

⁽³⁷⁾ Sob. Wat. II. Konst. "Gaudium et spes", 22

⁽³⁸⁾ Jan Paweł II, Encykl. "Redemptoris missio", 28. Na temat "ziaren Słowa" zobacz także Św. Justyn, 2 "Apologia", 8, 1-2; 10; 1-3; 13, 3-6; ed. E. J. Goodspeed, s. 84; 85; 88- 89.

⁽³⁹⁾ Jan Paweł II, Encykl. "Redemptoris missio", 28-29.

⁽⁴⁰⁾ Tamże, 29.

⁽⁴¹⁾ Tamże, 5.

⁽⁴²⁾ Sob. Wat. II. Konst. "Gaudium et spes", 10. Por. Św. Augustyn, który stwierdza, że poza Chrystusem, "powszechną drogą zbawienia, której nigdy nie brakowało rodzajowi ludzkiemu, nikt nie został uwolniony, nikt nie jest (...) i nikt nie będzie" ("De Civitate Dei", 10, 32, 2: CCL 47, 312).

⁽⁴³⁾ Sob. Wat. II. Konst. "Lumen gentium", 62.

⁽⁴⁴⁾ Jan Paweł II, Encykl. "Redemptoris missio", 5.

⁽⁴⁵⁾ Sob. Wat. II. Konst. "Gaudium et spes", 45. Konieczna i absolutna jedyność i powszechność Chrystusa w historii ludzkiej jest dobrze wyrażona przez św. Ireneusza w rozważaniu o pierwszeństwie Jezusa jako Pierworodnego: "Na niebiosach jako pierworodny Syn myśli Ojca, Jego doskonałe Słowo, kieruje osobiście wszystkim i ustanawia prawa; na ziemi jako pierworodny Syn Dziewicy, człowiek sprawiedliwy i święty, sługa Boży, jest miły Bogu i doskonały we wszystkim; na koniec, jako pierworodny pośród umarłych, który wybawia od piekieł wszystkich idących za Nim, jest początkiem i źródłem życia Bożego" ("Demonstratio", 39: SC 406, 138).

⁽⁴⁶⁾ Jan Paweł II, Encykl. "Redemptoris missio", 6.

⁽⁴⁷⁾ Por. Sob. Wat. II, Konst. "Lumen gentium", 14.

⁽⁴⁸⁾ Por. tamże, 7.

⁽⁴⁹⁾ Por. Św. Augustyn, "Enarrat in Psalmos", Ps. 90, Serino 2, I: CCL 39, 1266; Św. Grzegorz Wielki, "Moralis in Job", Praefatio, 6, 14: PL 75, 525; Św. Tomasz z Akwinu, "Summa Thealogiae", III, q. 48, s. 2 ad 1.

⁽⁵⁰⁾ Por. Sob. Wat. II, Konst. "Lumen gentium", 6.

⁽⁵¹⁾ Symbolem maius Ecclesiae Armeniacae": DS. 48. Por. Bonifacy VIII, Bulla "Unum sanctum": DS. 870-872; Sob. Wat. II, Konst. "Lumen gentium", 8.

⁽⁵²⁾ Por. Sob. Wat. II, Dekr. "Unitatis redintegratio", 4; Jan Paweł II, Encykl. "Ut unum sint", 11: AAS 87 (1995) 921- 982.

⁽⁵³⁾ Por. Sob. Wat. II, Konst. "Lumen gentium", 20; por. również Św. Ireneusz, "Adversus haereses", III, 3, 1- 3: S.C. 211, 20-44; Św. Cyprian, "Epist.", 33, 1: CCL 3B, 164-165; Św. Augustyn, "Contra advers. legis et prophet.", 1, 20, 39: CCL 49, 70.

⁽⁵⁴⁾ Sob. Wat. II, Konst. "Lumen gentium", 8.

⁽⁵⁵⁾ Tamże. Por. Jan Paweł II, Encykl. "Ut unum sint", 13; Sob. Wat. II, Konst. "Lumen gentium", 15 i Dekr. "Unitatis redintegratio", 3.

⁽⁵⁶⁾ Jest więc sprzeczna z autentycznym znaczeniem tekstu soborowego interpretacja tych, którzy z wyrażenia "subsistit in" wyprowadzają tezę, że jedyny Kościół Chrystusa mógłby również trwać w niekatolickich Kościołach i Wspólnotach kościelnych. "Sobór natomiast wybrał słowo "subsistit" właśnie po to, by wyjaśnić, że jest tylko jedno "istnienie" prawdziwego Kościoła, a poza widzialnym z nim związkiem istnieją tylko "elementa Ecclesiae", które - będąc elementami Kościoła - zmierzają i prowadzą do Kościoła katolickiego" (Kongregacja Nauki Wiary, "Informacja o książce o. Leonardo Boffa OFM "Chiesa: Carisma e potere. Saggio di ecclesiologia militante": AAS 77 (1985) 756- 762).

⁽⁵⁷⁾) Sob. Wat. II, Dekr. "Unitatis redintegratio", 3.

⁽⁵⁸⁾ Por. Kongregacja Nauki Wiary. Dekl. "Mysterium ecclesiae", 1: AAS 65 (1973) 396-408.

⁽⁵⁹⁾ Por. Sob. Wat. II, Dekl. "Unitatis redintegratio", 14 i 15; Kongregacja Nauki Wiary, List "? Commsunsionis? notio", 17: AAS 85 (1993) 838-850.

⁽⁶⁰⁾ Por. Sob. Wat. I. Konst. "Pastor aeternus" DS. 3053-3064; Sob. Wat. II, Konst. "Lumen gentium", 22.

⁽⁶¹⁾ Por. Sob. Wat. II. Dekr. "Unitatis redintegratio", 22.

⁽⁶²⁾ Por. tamże, 3.

⁽⁶³⁾ Por. tamże, 22.

⁽⁶⁴⁾ Kongregacja Nauki Wiary, Dekl. "Mysterium ecclesiae", 1.

⁽⁶⁵⁾Jan Paweł II, Encykl. "Ut unum sint", 14.

⁽⁶⁶⁾ Sob. Wat. II. Dekr. "Unitatis redintegratio", 3.

⁽⁶⁷⁾ Kongregacja Nauki Wiary, List "Communinis natio", 17. Por. Sob. Wat. II, Dekr. "Unitatis redintegratio", 4

⁽⁶⁸⁾ Sob. Wat. II, Konst. "Lumen gentium", 5.

⁽⁶⁹⁾ Tamże, 1.

⁽⁷⁰⁾ Tamże, 4. Por. Św. Cyprian, "De Dominica oratione", 23: CCL 3/A, 105.

⁽⁷¹⁾ Sob. Wat. II, Konst. "Lumen gentium", 3.

⁽⁷²⁾ Tamże, 9. Por. również modlitwę skierowaną do Boga, zapisaną w "Didaché", 9, 4: SC 248, 176: "Niechaj Twój Kościół zgromadzi się ze wszystkich krańców świata w Twoim Królestwie", oraz - tamże 10, 5: SC 248, 180: "Pamiętaj, Panie, o swoim Kościele (...) i uświęciwszy go zgromadź go razem z czterech stron świata w Twoim Królestwie, które mu przygotowałeś".

⁽⁷³⁾ Jan Paweł II, Encykl. "Redemptoris missio", 18. Por. Adhort. "Ecclesia in Asia", 17: "L'Osservatore Romano", 7 listopada 1999 r., s. 7. Królestwo jest tak nieoddzielne od Chrystusa, że w pewnym sensie utożsamia się z Nim (por. Orygenes, "In Mt. Hom.", 14, 7: PG 13, 1197; Tertulian, "Adversus Marcionem", IV, 33, 8: CCL 1, 634).

⁽⁷⁴⁾ Jan Paweł II, Encykl. "Redemptoris missio", 18.

⁽⁷⁵⁾ Tamże, 15.

⁽⁷⁶⁾ Tamże, 17.

⁽⁷⁷⁾ Sob. Wat. II, Konst. "Lumen gentium", 14. Por. Dekr. "Ad gentes", 7; Dekr. "Unitatis redintegratio", 3.

⁽⁷⁸⁾ Jan Paweł II, Encykl. "Redemptoris missio", 9. Por. Katechizm Kościoła Katolickiego, 846-847.

⁽⁷⁹⁾ Sob. Wat. II, Konst. "Lumen gentium", 48.

⁽⁸⁰⁾ Por. Św. Cyprian, "De catholicae ecclesiae unitate", 6: CCL 3, 253-254; Św. Ireneusz, "Adversus haereses, III, 24, 1: SC 211, 472-474.

⁽⁸¹⁾ Jan Paweł II, Encykl. "Redemptoris missio", 10.

⁽⁸²⁾ Sob. Wat. II, Dekr. "Ad gentes", 2. W sensie tutaj wyłożonym należy interpretować znaną formułę "extra Ecclesiam nullus omnino salvatur (por. Sob. Laterański IV, Cap. I: "De fide catholica": DS. 802). Por. także "List Św. Oficjum do Arcybiskupa Bostonu": DS. 3866-3872.

⁽⁸³⁾ Sob. Wat. II. Dekr. "Ad gentes", 7.

⁽⁸⁴⁾ Jan Paweł II, Encykl. "Redemptoris missio", 18.

⁽⁸⁵⁾ Są to ziarna Słowa Bożego (semina Verbi), które Kościół uznaje z radością i szacunkiem (por. Sob. Wat. II, Dekr. Ad gentes, 11; Dekl. "Nostra aetate", 2).

⁽⁸⁶⁾ Jan Paweł II, Encykl. "Redemptoris missio", 29.

⁽⁸⁷⁾ Por. tamże; Katechizm Kościoła Katolickiego, 843.

⁽⁸⁸⁾ Por. Sob. Trydencki, Dekr. "De sacramentis". Can. 8: "De sacramentis in genere". DS. 1608.

⁽⁸⁹⁾ Por. Jan Paweł II, Encykl. "Redemptoris missio". 55.

⁽⁹⁰⁾ Por. Sob. Wat. II, Konst. "Lumen gentium", 17; Jan Paweł II, Encykl. "Redemptoris missio", 11.

⁽⁹¹⁾ Jan Paweł II, Encykl. "Redemptoris missio", 36.

⁽⁹²⁾ Por. Pius XII, Encykl. "Mystici corporis" DS. 3821.

⁽⁹³⁾ Sob. Wat. II, Konst. "Lumen gentium", 14.

⁽⁹⁴⁾ Sob. Wat. II, Dekl. "Nostra aetate", 2.

⁽⁹⁵⁾ Sob. Wat. II, Dekl. "Ad gentes", 7.

⁽⁹⁶⁾ Katechizm Kościoła Katolickiego, 851; por. także 849-856.

⁽⁹⁷⁾ Jan Paweł II, Encykl. "Redemptoris missio", 55; Adhort. "Ecclesia in Asia", 31.

⁽⁹⁸⁾ Sob. Wat. II. Dekl. "Dignitatis humanae", 1.

⁽⁹⁹⁾ Tamże, 92.

⁽¹⁰⁰⁾ Por. Jan Paweł II, Encykl. "Fides et ratio", 15.

⁽¹⁰¹⁾ Tamże, 92.

⁽¹⁰²⁾ Tamże, 70.

  strona główna  |  mapa serwisu  |  ^góra strony